Wat zegt Boeddha over seks?
Het boeddhisme biedt een antwoord op vele levensvragen. Maar hebben de lama's en andere leraars ook een mening over seks, in een bepaald opzicht toch de essentie van het leven? De in België wonende Lama Karta heeft in elk geval geen probleem om erover te praten.
In het begin van de mooie film Samsara zien we hoe Tashi, een jonge boeddhistische monnik, een natte droom krijgt, en de nacht nadien opnieuw. Tijdens een rituele ceremonie valt zijn oog toevallig op de borst van een vrouw die haar kind voedt, en dit keer is hij zich ten volle bewust van zijn ontluikende seksualiteit. De andere monniken berispen of veroordelen hem niet maar ze vinden het wel vreemd. Tashi heeft net drie jaar, drie maanden en drie dagen zitten mediteren in een afgelegen grot en zou helemaal onthecht moeten zijn van samsara, de wereldse mallemolen met al zijn geneugten en verlokkingen. Toch houdt niemand hem tegen als hij besluit om zijn monnikspij af te leggen en het klooster te verlaten. Boeddha heeft de eerste 29 jaar van zijn leven volop kunnen genieten en profiteren, zegt Tashi tegen zijn leermeester. Dan pas heeft hij verlichting gevonden.
Lama Karta vindt de westerse journalisten best grappig. Opgegroeid in het boeddhistische koninkrijk Buthan, kind van Tibetaanse ouders, woont en werkt hij nu al een kwarteeuw in België, en nog zijn de vragen niet uitgeput. Jullie houden nooit op met vragen stellen, zegt hij, en als er niet meteen een antwoord komt, zijn jullie niet tevreden. De Boeddha heeft zelf gezegd dat we alles en iedereen voortdurend in vraag moeten stellen, en ik ben zelf soms bezorgd als ik zie hoe blindelings en kritiekloos sommige mensen mijn woorden aanvaarden. Maar af en toe moet je je ook kunnen bezinnen over de antwoorden, of zelfs het brein helemaal leegmaken.
Lama Karta heeft het al vaker gezegd en we weten ook dat hij gelijk heeft, maar hij staat ons nog altijd graag te woord. Ook nu we het over seksualiteit willen hebben, wat in de meeste religies toch een heel beladen onderwerp is. Maar in vergelijking met de taboes en de banvloeken die in de islam, het christendom en het jodendom zijn uitgesproken over bepaalde seksuele neigingen en activiteiten, vormen de boeddhistische leringen terzake een toonbeeld van vrijheid en tolerantie. Niet dat de Boeddha zelf zich concreet zou uitgesproken hebben over monogamie, homofilie of anticonceptie maar op basis van zijn adviezen en inzichten weten eigentijdse boeddhistische leraars wel een heldere en consequente visie te formuleren. Zelfs op de alomtegenwoordigheid van seks en seksualiteit in de media en de commercialisering die daar onvermijdelijk mee gepaard gaat, toch twee fenomenen waar een boeddhistische monnik zich ver van behoort te houden.
Lama Karta: Het is de wet van vraag en aanbod. De mensen betonen interesse, dus ontwikkelt zich een hele industrie die vraag en aanbod nog versterkt. Misschien zijn die enorme investeringen in de seksindustrie en in de seksualiteit in het algemeen ook wel gezonder dan het voeren van oorlogen, zoals de Dalai Lama zegt. Alleen jammer dat er binnen de seksualiteit zelf ook oorlogen gevoerd worden. En in een goeie, evenwichtige relatie bestaat er hoe dan ook een zekere discretie. Mensen die op een liefdevolle manier met elkaar omgaan, houden hun intieme activiteiten liefst binnenskamers.
Staan er volgens u beperkingen op de seksualiteitsbeleving van zulke liefdevolle, evenwichtige koppels?
Lama Karta: Ik zie geen enkele reden om seksuele activiteiten in zon kader te veroordelen, integendeel. Vanaf het moment dat er passie ontstaat tussen twee personen en dat die passie hen ook toelaat om zich te ontplooien, moet je die emotie volgen, zelfs wanneer er geen deugdzame aspecten aan verbonden zijn. Voor mij geldt dat niet, want ik ben een monnik. En ook niet voor gehuwde mannen die betrekkingen willen hebben met andere vrouwen, want dat zou aanleiding kunnen geven tot problemen. (wordt vervolgd)