Priapisme: een langdurige maar pijnlijke erectie...

De evocatie van zo'n langdurige erectie doet bij heel wat mannen (en vrouwen!) een glimlach op de lippen verschijnen. Beeld je even in : een erectie die verschillende uren, zelfs verschillende dagen kan aanhouden! Maar de slachtoffers van wat echt wel een ziekte is krijgen af te rekenen met heel wat pijn...en vervloeken de god Priapus die zijn naam aan de ziekte gaf.


Gelukkig komt de ziekte niet zo vaak voor : slechts 1,5 op 100.000 mannen wordt er mee geconfronteerd. De leeftijd speelt overigens geen rol.

Priapisme kan gedefinieerd worden als een hevige erectie van de penis, die abnormaal lang aanhoudt. De erectie ontstaat buiten elke vorm
an seksuele opwinding en is zeer pijnlijk. Het gaat om een erectie zonder ejaculatie; een ejaculatie vermindert trouwens in geen geval deze 'ongepaste' erectie. De eikel zelf blijft slap en zwelt dus niet op.

In het begin manifesteert priapisme zich als een 'gewone' erectie die langer dan gewoonlijk aanhoudt, maar niet pijnlijk aanvoelt. Het slachtoffer maakt zich in dit stadium meestal niet al teveel zorgen. Pas na enkele uren begint de pijn. Deze pijn is zo hevig dat hij de zieke het slapen of urineren kan belemmeren. De ziekte kan trouwens leiden tot een definitieve impotentie omdat de beschadigde spiervezels vervangen worden door niet-elastische vezels.

Onder de oorzaken van priapisme rekent men problemen met de bloedafvoer door de bloedvaten in de corpora cavernosa, bepaalde bloedziekten, infecties aan de urinewegen, kwaadaardige gezwellen in de lage onderbuik en de prostaat, aandoeningen van het centraal zenuwstelsel. Priapisme kan verder veroorzaakt worden door de inname van bepaalde kalmeermiddelen of andere psychotrope middelen, bepaalde geneesmiddelen (zoals alfablokkers die gebruikt worden bij de behandeling van arteriële hypertensie). Ook alcohol (vooral bier), marihuana en cocaïne kunnen de ziekte doen opduiken.

Onmiddellijk laten behandelen

Hoe vroeger de behandeling aangevat wordt, hoe groter de kans dat de behandeling helpt. In het begin, wanneer het priapisme langer dan een uur duurt, raadt men aan van koude douches te nemen, ijs op de schacht te leggen en een licht kalmeermiddel te nemen. Wanneer de erectie meer dan drie uur aanhoudt moet je zo snel mogelijk naar een gespecialiseerde dienst in urologie.

Een snelle chirurgische ingreep zorgt ervoor dat de normale bloedafvoer hersteld wordt. Men voert een punctie uit van de corpora cavernosa, vervolgens reinigt men met een fysiologisch serum en injecteert men een geneesmiddel met alfastimulerende werking.

In uitzonderlijke gevallen kan men opteren voor een behandeling waarbij de patiënt een geneesmiddel (met alfastimulerende werking) oraal moet innemen. Nog in sommige gevallen dient de patiënt tijdens de operatie onder volledige verdoving te zijn. Dan is er ook nog de heelkundige behandeling van priapisme door spongio-caverneuse anastomose. Door deze ingreep wil men de bovenmatige druk in de corpora cavernosa wegnemen. Men maakt eerst een incisie in de eikel.

Omdat impotentie opgelopen door priapisme definitief is, kan dit daarna enkel verholpen worden door een penisprothese.

Waar komt de term priapisme vandaan?

De ziekte werd genoemd naar de god Priapus. Deze god van de vruchtbaarheid, beschermer van tuinen en wijngaarden, was de zoon van de Griekse godin van de liefde, Aphrodite, en Dionysos, de Griekse god van de wijn. Sommige bronnen noemen Hermes, de boodschapper van de goden, als mogelijke vader.

Zijn cultus was onbekend tijdens de eerste eeuwen van de Griekse geschiedenis en kwam overwaaien uit Klein-Azië om via de Griekse eilanden het vasteland te veroveren en later de Romeinse wereld binnen te dringen. Vooral de Romeinen schonken Priapus zijn viriele kenmerken, meer bepaald een gigantische, buitenproportionele fallus.


Philippe Allard









© Vivat.be 2020