Van kauwgom tot Botox: de wonderen van mastiek

Wordt mastiek een hype in de cosmeticasector? Dat zal afhangen van de oudjes die de harstranen op het Griekse eiland Chios moeten opvangen en zuiveren.


“Met onmiddellijk Botox-effect.”

Zouden die oude vrouwtjes in de steegjes van Mesta dat al weten? Het zijn zij die de hars van de mastiekboom zuiveren van zand en vuil, met een oude zeef, voor de deur van hun middeleeuwse woning. Zoals de inwoners van Chios dat al sinds mensenheugenis doen, want mastiek heeft het Griekse eiland door de tijden heen veel welvaart gebracht. Maar van die lange, grotendeels vergeten geschiedenis naar de

Mastic Spa
winkels in Athene, New York, Toronto en Tokio is toch een hele stap. De mastiekboom groeit maar op één plaats in de wereld en
Chios
was tot voor kort ook de enige plek waar je de gom kon kopen. Uitsluitend in die hoedanigheid dan nog, als een soort kauwgom. Goed voor de tanden, zeggen ze hier. Vandaag zit er mastiek in 1001 verschillende snoepjes en lekkernijen, in een frisdrank (Mastic), in een likeur maar ook in zeep, tandpasta, shampoo en een hele lijn schoonheids- en verzorgingsproducten. De gezichtscrème Mastic Defense zou volgens een Frans onderzoek zelfs een gezond alternatief zijn voor Botox.

In de winkel

Het lijkt een surreële gedachte als je ronddwaalt in de Mastichiora, zoals de 24 mastiekdorpen op het zuidelijke deel van het eiland genoemd worden. In de vestingplaats Mesta, een betoverende doolhof van stegen en straatjes, terecht uitgeroepen tot werelderfgoed, kom je haast uitsluitend bejaarde mensen tegen. Griekse bejaarden dan nog, met dramatische wallen en rimpels op het gelaat, de antieke toneelmaskers tot leven gebracht. Zouden zij ooit overwegen om in Chios, de hoofdstad van het eiland, een potje Mastic Defense te gaan kopen? De gezichtscrème zou volgens een Frans onderzoek liefst 56% van de rimpels kunnen wegwerken, en dat ook zes uur zo houden. Altijd zorgen dat je op tijd thuis bent dus. Het plaatselijke cosmeticabedrijf

Mastic Spa Sodis
speelt de vergelijking met Botox prominent uit in de marketing (‘pioneering triple action cream’) en nog nadrukkelijker in de winkels. Ga als ouder wordende vrouw in Chios stad de Mastic Spa-winkel binnen en de verkoopster leidt je prompt naar Mastic Defense. Ze spreekt maar een paar woorden Engels, Botox is het nieuwste.

Over Columbus en Hippocrates

De weldaden en gebruiksvoordelen van mastiek werden in de oudheid al beschreven door dokters (Hippocrates), botanici (Dioskourides) en geschiedschrijvers (Herodotus, Diodorus). Volgens de bijbel was mastiek een ingrediënt van het heilig oliesel, volgens de koran adviseerde Mohammed zijn volgelingen om mastiek te kauwen of in hun brooddeeg te vermengen. Columbus achtte de mastiek kostbaarder dan de zijde die hij op andere Griekse eilanden had aangetroffen. Zelfs de Turken duldden de mastiekproductie, ook al vermoordden ze eind 18de eeuw zowat driekwart van de bevolking van Chios.

De oudjes in de Mastichiora hoef je uiteraard niet te overtuigen. Zij leven van de mastiek, niet zozeer door het te gebruiken, hooguit om op te kauwen, dan wel door het te oogsten. In het voorjaar maken ze inkepingen in de schors van de kleine, knoestige bomen, nog grilliger van vorm dan oude olijfbomen en met het hele jaar door een diepgroene bladgroei. De hars komt vrij, verhardt en valt in kleine brokjes op de grond, in een dunne laag krijt, tussen stof, steentjes en blaadjes. Een Amerikaans bedrijf zou al lang een soort zeil ontworpen hebben om de mastiek op te vangen, wat de oudjes in de dorpjes toch al heel wat friemelwerk zou besparen, maar zo hebben ze het hier niet begrepen. Je moet die ‘tranen’ de tijd geven om te vallen, al was het maar omdat ze de tranen symboliseren van de Heilige Isidorus die in 253 zou gemarteld zijn onder een mastiekboom. De Griekse samenleving is tot vandaag doordrongen van bijgeloof en heiligenverering, van tradities die nooit sterven, en dat geldt ook voor het wenen, sommigen zeggen: het bloeden, van de mastiekboom.

Mastic Spa, the company

Dat weten ze ook bij

Mastic Spa Sodis
. Ioannis Sodis, scheikundige, apotheker, parlementslid, burgemeester, was de man die mastiek eind jaren ’80 commercialiseerde en introduceerde in de cosmeticasector. Hij deed dat met het grootste respect voor de tradities en recepten die de mastiektelers hanteerden en legde consequent de nadruk op de natuurlijke oorsprong van het product. Die eerbied vertaalt zich ook in de verloning. Voor een kilogram zuivere mastiek krijgen de telers 80 euro. Hard werken is het niet, maar wel intens en geconcentreerd, vaak een samenwerking tussen man en vrouw. Hij oogst, zij zeeft. Mesta, het al even wonderbaarlijke Pirghi (met muren vol geometrische figuren), Kalamoti, ergens tussen verval en verrijzenis maar even authentiek en hermetisch als de andere Mastichiora: overal zie je ze rijden met hun kleine tractors, oude, liefhebbende koppels die gewoon blijven meedraaien, de belangrijkste leveranciers van een ingrediënt dat verwerkt wordt in vele honderden producten die zij nooit zullen gebruiken. Maar die wel een veelvoud opbrengen van wat ze eraan verdienen.

De charme van de oude telers is tegelijk de achilleshiel van het productieproces. “De jonge generatie wil niet meer werken,” zeggen Nederlanders die in het vissersdorp Katarraktis wonen, waar enkele van de oudste mastiekbomen van het eiland staan. De meeste bomen worden ouder dan honderd, sommige ouder dan 200 jaar. “Voor zover de jongeren de mastiekteelt al nodig hebben. Ze maken grote sier met geleend geld of wat ze van hun gefortuneerde grootouders krijgers.” Chios is de geboorteplaats van ettelijke grote reders en scheepvaartmagnaten, die hun kinderen en kleinkinderen – een bekend gegeven in Griekenland – niets willen of kunnen ontzeggen. En het is natuurlijk maar handenarbeid, dat oogsten en zuiveren, een stoffige, kleverige bedoening. Benieuwd wanneer in de straten van Mesta de eerste Oost-Europeanen zullen zitten zeven. Voorlopig zie je alleen nog maar Polen en vooral Albaniërs in de bouwsector. Al die prachtige dorpjes worden stilaan gerestaureerd en in ere hersteld, vaak met Europese subsidies, en ook dat werk besteden de nieuwe Grieken liever uit.

Mastiek is in enkele jaren tijd uitgegroeid van een vergeten streekproduct naar een omvattende cosmeticalijn. Van de schijnbaar onoverzichtelijke boomgaardjes langs de weg en de smalle straatjes in de dorpen heeft de hars zijn weg gevonden naar glanzende speciaalzaken in de Verenigde Staten en Canada. Japanners nemen alleen genoegen met de zuiverste soorten en dichten de mastiek zo mogelijk nog meer verborgen kwaliteiten toe dan de Chioten zelf. Tegelijk dreigt er een breuk tussen de productie en de verwerking, niet ongebruikelijk als een kleinschalige familienijverheid een plaats zoekt op de markt van de grote spelers, maar op Chios neemt het probleem stilaan alarmerende proporties aan.

Tenzij

Mastic Spa Sodis
genoegen zou nemen met het huidige marktaandeel natuurlijk, en met de status die de producten van het bedrijf vooral in Griekse overzeese kringen lijkt te genieten. Ook de toeristen op het eiland laten zich makkelijk verleiden door de verhalen over de meest uiteenlopende weldadige effecten van mastiek. Vooral de tandpasta’s doen het goed, naast het het bedrijfsbezoek natuurlijk, op zich al een unicum in Griekenland. Maar zoveel toeristen komen er niet op
Chios
, toch niet genoeg om een hype te creëren, laat staan een hele business. Benieuwd of dat via New York of het internet wel zal lukken. En of ze dat in Mesta dan ooit te horen zullen krijgen.

Mastiek: een nieuw wondermiddel?

Mastiek: ‘mengsel van harsachtige stoffen asfalt, koolteer enz. (gebruikt voor dakbedekking, straatplaveisel enz.)’. Het is pas de derde betekenis die van Dale aangeeft. De oorspronkelijke mastiek is wel degelijk de hars van de pistacia lentiscus, een boomsoort die enkel voorkomt op het Griekse eiland Chios, toch in deze variant, met deze ‘vrucht’. Het lokale bedrijf

Mastic Spa Sodis
heeft de afgelopen jaren een breed gamma ontwikkeld op basis van mastiek, een lijn van verzorgings- en cosmeticaproducten die (als we de promotie mogen geloven) ‘de schoonheidsmarkt wel eens ingrijpend zouden kunnen veranderen.’ Wetenschappelijk onderzoek lijkt de claims van het bedrijf te ondersteunen. Mastiekolie zou een sterke antibacteriële werking hebben en ook actief zijn tegen schimmels. Consequent gebruik van mastiekkauwgom en - tandpasta zou tandplak met 41,5% reduceren en de hars zou ook maagzweren helpen genezen. Volgens het Franse instituut Eurofins ATS heeft Mastic Defense een gelijkaardig effect als Botox. De gezichtscrème bevat naast mastiek ook Ariousios-wijn, nog een product van Chios dat helend zou werken.

Het Mastic Spa-gamma bestaat ondermeer uit volgende producten: tandpasta, mondwater, gezichtscrème, - lotion, - melk en – scrub, oog- en nachtcrèmes, acné- en antirimpelcrème, shampoo en conditioner, bad- en douchegel, deodorants en body masks, zeep, badzout…

De producten zijn voorlopig enkel verkrijgbaar in een tiental Griekse winkels, vier zaken in Canada en de Verenigde Staten en via het internet. De Limburgse importzaak Greek Traditional Products zal een aantal mastiekproducten vanaf volgend jaar ook aanbieden in België.

Mastic Spa Buy Online









© Vivat.be 2020