Opgepast voor tekenleed
De zomer nadert met rasse schreden, en brengt weer een flinke portie potentieel tekenleed met zich mee. Een teek kan immers besmet zijn met de ziekte van Lyme.
Om gebeten te worden door een teek hoef je niet per se huisdieren te hebben: een wandeling door hoog gras of struikgewas is vaak al voldoende om de beestjes de kans te geven zich in je huid vast te zuigen. Een teek kan niet springen en ook niet vliegen. Ze kruipen wel, bijvoorbeeld van een struik op je been. Een andere beproefde aanvalsstrategie van teken is zich te laten vallen uit bomen en zich zo aan een passerend dier vast te hechten. Dat dit ‘dier’ ook wel eens de mens kan zijn spreekt voor zich. Preventie is dus van het grootste belang: zet kinderen tijdens een boswandeling een pet op, zorg ervoor dat alle lichaamsdelen afgedekt zijn, gebruik in risicogebieden insectenwerende middelen.
Het is aanbevolen om na een natuurwandeling het lichaam te checken op teken en ook op tekenbeten. De teek kan namelijk al verjaagd zijn door krabben of schurende kledij. Een tekenbeet jeukt niet echt, en blijft dus vaak onopgemerkt!
Hoe ziet een teek er nu eigenlijk uit?
Een lopende teek lijkt op een (meestal klein) spinnetje. Ze zijn dan ook familie van de spinnen en de schorpioenen, en hebben dus ook acht poten. De kleur is bruin of zwart, al naargelang de ondersoort. Eenmaal op de gastheer hecht de teek zich vast door middel van een buisje waarmee hij bloed opzuigt. Dit bloed gaat zich opstapelen in het achterlijf van de teek, zodat een volgezogen teek meer weg gaat hebben van een zwart, bruin of groenachtig bolletje of blaasje. Dit blaasje kan makkelijk anderhalve centimeter groot zijn.
Waar schuilt precies het gevaar?
Een tekenbeet op zich is onschuldig. Niks aan de hand dus, ware het niet dat veel teken zelf besmet zijn door bacteriën, zoals de Borreliabacterie. Deze bacterie kan worden overgedragen op mensen, en is de veroorzaker van de ziekte van Lyme. Men schat dat in België ongeveer 10 procent van de teken besmet is door Borrelia. Een theorie is dat de ziekte pas wordt overgedragen nadat de teek zich uren heeft gevoed met bloed van het slachtoffer, maar echt bewezen is dit niet. In ieder geval is het aan te raden de teek zo snel mogelijk te verwijderen. Bij de apotheker kun je hier een speciale tekentang voor kopen. Als er een rode kring ontstaat rondom de beet (erythema migrans) , raadpleeg je best onmiddellijk de huisarts. Die geeft je dan antibiotica. Besmette teken komen overal in Vlaanderen voor, maar risicogebieden zijn de Kempen en het Zoniënwoud.
Hoe verloopt de besmetting?
Fase 1 (2 tot 30 dagen na de beet) wordt zoals hierboven vermeld gekenmerkt door een rode ring met de beet als centrum. De diameter is 5 tot 60 centimeter. Ook griepachtige symptomen komen voor in fase 1: pijn in armen en benen, en hoofdpijn.
Als de ziekte niet wordt gediagnosticeerd in fase 1, of niet adequaat wordt behandeld, kunnen verspreide erythema migrans-kringen, chronische vermoeidheid, meningitis, hartproblemen en artritis optreden. De zieke bevindt zich nu in Fase 2.
Fase 3 (maanden tot jaren na de beet) kent als symptomen voornamelijk gewrichtspijnen, meestal ter hoogte van de knie, en chronische aandoeningen van de huid.
Bij sommige patiënten evolueert de ziekte, ondanks een juiste behandeling, naar een chronische aandoening. Vermoeidheid, spierpijn en neurocognitieve problemen blijven optreden, en er is geen kant-en-klare behandeling meer. Men spreekt hier vaak over het post-lymesyndroom.
Verder…
Als u op reis gaat naar Centraal-Europa of naar Zuid-Europa zijn er weer andere soorten teken die besmettelijke ziekten kunnen veroorzaken, zoals ‘Fièvre Boutonneuse’ of ‘tick-borne encefalitis’. Informeer u daarom voor uw vakantie over de symptomen die besmetting met deze ziekten kan veroorzaken.
Meer info vindt u op de site van het Wetenschappelijk Instituut voor Volksgezondheid: