Kernenergie: ja of nee?
De wereldwijde petroleumcrisis doet de discussie over kernenergie weer hoog oplaaien. In 1999 besliste de paarsgroene regering dat België alle centrales op termijn zou sluiten en de ontwikkeling van alternatieve energiebronnen gestimuleerd zou worden. Vandaag stelt de populairste politicus van Vlaanderen, Jean-Marier Dedecker (VLD) dat regeringsbesluit openlijk in vraag.
Tsjernobyl (1986) was het Waterloo van de kernindustrie, of toch van kernenergie als de uitverkoren manier om elektriciteit op te wekken, zelfs nu blijkt dat het aantal doden lang niet zo hoog ligt als aanvankelijk was gevreesd. De uitstap uit de kernenergie was al veel langer een groen thema maar de nucleaire ramp heeft de geesten definitief rijp gemaakt. Toen de groene volksvertegenwoordigers van Agalev/Ecolo in 1999 voor het eerst toetraden tot de federale regering, wisten ze de beslissing daadwerkelijk door te drukken. Op 7 juli van dat jaar besloot de Belgische overheid om zich op termijn geleidelijk terug te trekken uit de sector van de nucleaire industrie. In de praktijk zullen alle kerncentrales op ons grondgebied tussen 2015 en 2025 gesloten worden. De regering zal meer de nadruk leggen op de ontwikkeling van alternatieve energiebronnen en het aanmoedigen van energiebesparingen.
Paul Govaerts (directeur Studiecentrum voor Kernenergie in Mol, SCK): De eerste onderzoeksopdracht van het SCK is nu de veiligheid van kernenergie in de brede betekenis: de veiligheid van de installaties, het afvalprobleem, de bescherming tegen straling, het non-proliferatieverdrag (dat de illegale verspreiding van radioactief materiaal moet verhinderen, red.) Intussen zijn wij ook gaan diversifiëren binnen het nucleaire onderzoek: medische toepassingen, ruimtevaart, radioactiviteit in de omgeving. Wat kernenergie betreft concentreren we ons sinds 1991 op de problemen die zich nog kunnen en zullen voordoen. De uitbating van de kerncentrales moet verzekerd blijven, ze moeten veilig zijn tot het laatste moment, het afval moet deftig geloosd worden
En toch wordt de uitstap uit de kernenergie sinds enige tijd dus weer openlijk bekritiseerd, met name door Jean-Marie Dedecker, en als hij spreekt, wordt er geluisterd. Nu België zich ertoe verplicht heeft om de uitstoot van zes broeikasgassen tegen 2012 met 7,5% te doen dalen ten opzichte van 1990 (Kyoto) en ons land telkens weer tot de meest vervuilde regios ter wereld blijkt te behoren, wordt geopperd dat kernenergie op zich eigenlijk toch een heel schone energievorm is. Het IAEA (International Atomic Energy Agency) gewaagt zelfs van een nucleaire comeback tegen 2020. China en India zijn van plan om tientallen nieuwe reactoren te bouwen, en ook Frankrijk blijft de uitbouw van de kernindustrie steunen. Finland heeft als enig Europees land een oplossing gevonden voor de berging van radioactief afval, in een granietlaag onder de grond, en laat momenteel een vijfde kerncentrale bouwen.
Govaerts: Door de wisselende coalities en de verschuivende perceptie van kernenergie, wordt nu getolereerd dat we ons bezighouden met de ontwikkeling van een meer duurzame vorm van kernenergie, die dus minder afval produceert en minder ongevalrisicos inhoudt. Er zijn al plannen voor een heel nieuwe splijtstofcyclus, die tegelijk hyperveilig en economisch concurrentieel zou zijn. Noodscenarios en massale evacuaties zouden overbodig worden. De productie zou veel minder afval opleveren. Proliferatieveilig afval bovendien: de kans dat iemand er een atoombom mee maakt, zou te verwaarlozen zijn. Internationaal worden op dit moment zes concepten bestudeerd en daar doe wij op een bescheiden manier aan mee. We denken ook na over kernfusie, in opdracht van de Europese Commissie.
Is dat niet in tegenspraak met de uitstap uit kernenergie die de regering beslist heeft?
Govaerts: In de tekst, en ook in de huidige regeringsverklaring, staat dat het onderzoek moet behouden blijven.
Jos Geysels (Groen!): Dat is nu het verschil tussen paars en paarsgroen.
Hoewel ik niet denk dat de socialisten en de liberalen nog op hun beslissing zullen terugkomen, had ik wel verwacht dat een aantal verlichte geesten het nog eens zouden proberen. En die moet je dan vooral situeren in bepaalde sectoren, de energieleveranciers bijvoorbeeld. Als democraat heb ik daar ook geen problemen mee. Ik zou zeggen: laat maar komen, die argumenten. Ik vind: als je beslist om te stoppen, moet je daar ook werk van maken en neem je geen beslissing meer om nog nieuwe centrales te bouwen. We zijn dus al een andere richting uitgeslagen en ik zie ons niet meteen op onze stappen terugkeren. We leven in een democratie, een politieke beslissing kan altijd herroepen worden, maar ik acht die kans heel klein.
Paul Govaerts: Ik heb altijd begrip kunnen opbrengen voor de argumenten van de groenen, van welke strekking dan ook, maar niet voor het feit dat ze bepaalde argumenten niet willen horen. U zou trouwens verbaasd zijn hoeveel groenen hier werken op het SCK. Ik heb als boutade wel eens geschreven dat de nucleaire sector de groene beweging heeft uitgevonden. Wij waren al veel langer met het milieu bezig.