Dwangneurose of compulsief obsessieve stoornis (COS)
Deze psychische stoornis wordt vaak onderschat. Dwangneurose wordt gekenmerkt door dwangmatige handelingen of gedachten die zomaar en zonder dit te willen bij iemand opkomen. Een bekend voorbeeld zal het duidelijker maken. Iedereen gaat voor het slapengaan wel eens na of hij alle deuren afgesloten heeft of het gasfornuis heef afgezet.
Dat is normaal. Iemand met een compulsief obsessieve stoornis gaat evenwel opnieuw en opnieuw controleren of hij dit wel gedaan heeft (dwangmatig handelen).
Dwangneurose is een ernstige aandoening, die het leven van iemand en van zijn omgeving danig kan belasten. De dwangneurose overwinnen is een werk van lange adem. In ieder geval moet iemand die de kenmerken van deze stoornis vertoont in therapie gaan. Het hangt natuurlijk ook af van de mate waarin de neurose zich voordoet. Veel mensen hebben wel een lichte vorm van dwangmatige handelingen, ingegeven door onzekerheid.
Wat is Compulsief Obsessieve Stoornis?
De COS of dwangneurose is een hersenstoornis, een soort angststoornis, gekenmerkt door dwangmatige handelingen en gedachten met meestal angst als onderliggende drijfveer. Men kent wel nog niet de precieze oorzaak van deze hersenstoornis. Men onderscheidt zes soorten angststoornissen : fobieën met angst voor een situatie of object (kleine ruimten, spinnen), paniekstoornis, sociale fobie, algemene angststoornis, posttraumatische stressstoornis (zoals de Vietnamveteranen) en COS of dwangneurose.
Dwangneurose manifesteert zich door obsessies en compulsies. Er zijn heel wat mogelijke uitingen of toestanden waarin de stoornis zich kan voordoen. De meest voorkomende vormen zijn smetvrees, controledwang en herhalingsdwang.
Toevallig heb ik een neef die vroeger leed aan smetvrees en ken dus de symptomen en gedragingen van nabij. Iemand die lijdt aan smetvrees heeft, zoals je zelf uit de term kan afleiden, een obsessieve angst om vuil of besmet te raken en gaat voortdurend na een handeling zijn handen wassen om de angst te doen verminderen. Een voorbeeld van controledwang kreeg je al in de inleiding : voortdurend controleren of je de deuren wel gesloten hebt of het gasvuur afgezet. Dit gaat vaak gepaard met een obsessieve angst voor een ramp : brand, inbraak,... Bij herhalingsdwang moet de persoon in kwestie steeds handelingen herhalen indien hij "slechte" gedachten (bijvoorbeeld seksueel) had tijdens de handeling. Hij voert handelingen uit volgens een vastgelegd ritueel en gaat handelingen die deze dwangneurose kunnen veroorzaken links laten liggen.
Aan de Katholieke Universiteit van Leuven heeft men recent een techniek ontwikkeld, waarbij men via elektrische stimulatie de stoornis wil aanpakken. De techniek zit nog in een proefstadium, maar zou al verbeteringen laten zien bij behandelde patiënten.
Paul Willems