Penis(in de)kunst

Een blote penis zorgt altijd voor opschudding, zeker in de kunst. Pornografie of artistieke vrijheid? Of gewoon onnozel doen? Oordeel zelf.


Een blote bewegende penis is al helemaal taboe. Logisch dus dat de Australische theateract Puppetry of the Penis – The Ancient Art of Genital Origami van Simon Morley en David Friend zoveel opzien baart, eerst down under, daarna op West End in Londen en sinds vorig jaar ook ij onze contreien. De ‘dick tricks’ van beide heren zijn zo hilarisch grappig dat zowel de toeschouwers als de critici dubbel gaan van het lachen. Morley en Friend plooien hun geval in 45 verschillende vormen, een hot dog, een kangoeroe, een emoe, een windsurfer, wonder willies, en vullen daarmee een hele show. Met die verkleedpartijtjes dus.

Dat het hier een ancient art betreft, lijdt overigens geen twijfel. In Japan zou kokigami in de 8ste eeuw van onze tijdrekening al een heel populair seksspelletje geweest zijn. Om het genot te verhogen, werd de penis ingepakt, bij voorkeur in de vorm van een dier dat de eigenschappen van de man of van zijn penis weerspiegelde.


Maar dat is nog lang geen kunst zult u zeggen. Wat dan te denken van Cynthia Plaster Caster, ex-groupie, en de trotse eigenaar van een veertigtal kalkafgietsels van Bekende Penissen. De man in kwestie werd door een assistente van Cynthia vakkundig afgezogen, waarna rond de stijve penis meteen sneldrogende kalk werd aangebracht. Het pronkstuk van de verzameling is de ‘Jimi Hendrix’, naast de ‘Noel Redding’ (Lovin’ Spoonful) en de ‘Clint Poppie’ (Dead Kennedy’s).


In navolging van Cynthia Plaster Caster heeft klein bedrijfje inmiddels Casting Willy op de markt gebracht, een kit waarmee u zelf een rubberen kopie kunt maken van uw penis, zwart dan wel amber gekleurd. Looks just like the real thing! Met de Deluxe kit kunt u ook een vibrator inbouwen, en andere materialen gebruiken (plaaster, was, chocolade, zeep…). Voor amper 395 dollar maakt Casting Willy van uw rubberen kopie een exemplaar in brons.


Ook geen kunst. U hebt gelijk. De Franse schilder Renoir misschien, die zei dat hij met zijn pik schilderde? Of Andy Warhol, die soms zaad in zijn verf mengde? In de cultfilm Blow Job zie je 35 minuten lang het gezicht van een man die gepijpt wordt. Carolee Schneemann maakte ooit een filmpje, Fuses, van achttien minuten waarin bijna uitsluitend een blote penis te zien was. De Franse film Marquis van Henri Xhonneus, naar het werk van de Sade, draait rond een lange pratende hondenpenis. In Het Rijk der Zinnen (1976) van Nagisha Oshima, de ultieme pornofilm voor intellectuelen (nu uit op dvd), snijdt een vrouw de penis van haar geliefde af. Veel banalere penisscènes zijn er te zien in de Nederlandse films Blue Movie (1971) van Wim Verstappen en Turks Fruit (1973) van Paul Verhoeven. In Boogie Nights (2001) ontbloot Mark Wahlberg op het einde weliswaar een enorm geslacht, maar dat is een rubberen prothese. In The Full Monty (1999) krijgen we al evenmin een echte penis te zien, ook al is dat net het hoofdthema van de film. Voor de kleinsten onder u: de titel South Park: Bigger Longer & Uncut verwijst wel degelijk naar onze edele delen, een kleine daad van rebellie vanwege tekenaars Trey Marker en Matt Stone. Voor de allerkleinsten: op de originele hoes van de video-editie van De Kleine Zeemeermin heeft één van paleistorens onmiskenbaar de vorm van een penis. In deel twee van De Kleine Zeemeermin zou de pastoor tijdens de trouwscène een stijve hebben, maar dat moeten we nog eens opzoeken. Wie houdt zich daar trouwens mee bezig?


Maar de mooiste penissen staan op doek, geschilderd door de grootste artiesten. Lucian Freud natuurlijk, de Engelse schilder die zich gespecialiseerd heeft in grote mannelijke naakten. Egon Schiele en Picasso. Keith Haring en Tom of Finland, beiden wijlen. Tom of Finland was de grondlegger van de erotische tekenstijl. Hij bracht als eerste scherpe peniscontouren aan in de broeken, en soms was een mannelijk orgaan ook gewoon zichtbaar. Ook verschillende nieuwe kunstenaars bedelen de penis een prominente plaats toe in hun werk. Francesco Clemente, Gilbert en George, Cecily Brown, Paul McCarthy.


In de moderne literatuur werd de penis destijds geïntroduceerd door Rabelais (Gargantua et Pantagruel) en D.H. Lawrence (Lady Chatterley’s Lover). In de fotografie staat Robert Mapplethorpe op eenzame hoogte (!), vooral dan in zijn niets verhullende boek ‘Cock’. In de popmuziek komen we opnieuw terecht bij Andy Warhol, die de befaamde ritshoes ontwierp van het Rolling Stones-album Sticky Fingers. Het welgevormde kruis behoorde toe een Warhols lievelingsacteur Joe Dallessandro.
En tot slot nog dit: als porno kunst zou zijn (en daar begint het in dit tijdperk hoe langer hoe meer naar uit te zien), dan zou Rocco More Than Ever een meesterwerk zijn. Heeft men ons verteld.

Robert Mapplethorpe

Andy Warhol









© Vivat.be 2020