Michael Moore, de rebelse regisseur van "Bowling for Columbine"

Wie dit jaar de uitreiking van de Oscars van nabij heeft gevolgd, herinnert zich vast en zeker de ophefmakende speech van Michael Moore, die zijn oscar voor beste documentaire in ontvangst kwam nemen voor "Bowling for Columbine". Deze regisseur haalde zwaar uit naar president Bush en zorgde voor heel wat commotie in de zaal. Nochtans was zijn reactie, voor wie Michael Moore een beetje kent, eigenlijk te verwachten. Een portret.


De in 1954 in Flint (Michigan) geboren Michael Moore brak in 1989 door met de algemeen bejubelde documentaire "Roger and Me", waarin hij op zoek gaat naar de heer Roger Smith, de grote baas van General Motors, die hij wil aanzetten om naar Moore's geboortestad Flint te komen om de ravage te zien die zijn bedrijf daar aangericht heeft. General Motors ontsloeg namelijk ongeveer 40.000 mensen in Flint. Deze cynische en eigenlijk zeer humoristische documentaire droeg de ondertitel "Humorous Look at How General Motors Destroy Flint. Drie jaar later breidde hij met "Pets or Meat. The Return tot Flint" een vervolg aan deze documentaire.

Wereldbekend werd hij na zijn scheldtirade aan het adres van President Bush tijdens de uitreiking van de Oscars. Deze ging als volgt : "On behalf of our producers Kathleen Glynn and Michael Donovan (who is from Canada), I'd like to thank the Academy for this award. I have invited my fellow documentary nominees on the stage with us. They're here in solidarity with me because we like nonfiction. We like nonfiction, yet we live in fictitious times. We live in a time where we have fictitious election results that elect a fictitious president. We live in a time where we have a man sending us to war for fictitious reasons. Whether it's the fiction of duct tape, or the fiction of orange alerts. We are against this war, Mr. Bush. Shame on you, Mr. Bush, shame on you. And any time you got the Pope and the Dixie Chicks against you, your time is up. Thank you very much." (Bron :
www.michaelmoore.com
)

Zijn tirade werd trouwens niet op onverdeeld gejuich onthaald, want een aantal mensen begonnen Michael Moore uit te jouwen. Wat er ook van zij, Michael Moore verdiende zijn Oscar voor beste documentaire voor "Bowling for Columbine". Deze documentaire, die ook in Cannes onderscheiden werd, was trouwens ook een regelrechte block buster en haalde een voor dit genre nooit geziene recette.


Bowling for Columbine

Deze documentaire gaat natuurlijk over het drama van Columbine, waar twee scholieren hun schoolgenoten met blanke wapens te lijf gingen alvorens zichzelf een kogel door het hoofd te jagen. Net als bij zijn andere documentaires, zoals het eerder aangehaalde "Roger and Me", opteerde Michael Moore voor zijn typische, met humor overladen stijl. De combinatie van een ernstig verhaal met een humoristische aanpak werkt opnieuw wonderwel, vooral dankzij het genie van de regisseur. Moore gaat op zoek naar de redenen waarom de Amerikaanse samenleving zo gebukt gaat onder het geweld en maakt vergelijkingen met andere landen (o.m. Canada). Hij bezoekt in de documentaire onder meer een wapenfabriek, waar ouders van kinderen uit Columbine werken, spreekt met Charlton Heston, voorzitter van de National Rifle Association, Marilyn Manson en Terry Nichols, die terechtstond als handlanger van Timothy McVeigh. De documentaire geeft ons een ironische kijk op de problematiek van wapens en geweld in de Verenigde Staten en de hypocrisie rond deze materie. De titel "Bowling for Columbine" heeft inderdaad te maken met het bekende spelletje bowling. Michael Moore onderzoekt immers de opvoedende aspecten van bowling.

Wie deze schitterende documentaire nog niet gezien heeft, moet niet wanhopen. Sinds enkele weken is "Bowling for Columbine" verkrijgbaar op DVD (ca. 30 à 35 euro) en video. Ook kan je de hilarische documentaire in de videoverhuurzaken ontlenen.

Momenteel werkt Michael Moore trouwens aan een nieuwe documentaire, die volgend jaar in de filmzalen wordt verwacht. Het wordt ongetwijfeld opnieuw een ophefmakende en bijtende documentaire, geheel in de traditie van de schepper. "Fahrenheit 9/11" zal gaan over de evolutie in de Verenigde Staten na het drama van 11 september en meerbepaald over de wijze waarop de regering van Bush deze dramatische gebeurtenissen heeft aangegrepen om haar agenda door te drukken. De neoliberale haviken Rumsfeld en Wolfowitz zijn gewaarschuwd.


De schrijver Michael Moore

Wat misschien minder mensen weten is dat Michael Moore ook boeken schrijft in dezelfde spitante en bijtende stijl van zijn documentaires. Zijn boek "Stupid White Men" stond meer dan een jaar op nummer 1 in de bestsellerlijsten van non-fictie in de Verenigde Staten. Het boek is sinds enkele weken ook verkrijgbaar in een Nederlandse vertaling, maar is op vele plaatsen al uitverkocht. "Stupid White Men" is een satirische tirade tegen Bush, volgens Moore een usurpator die via een staatsgreep aan de macht kwam. Het scheldproza van Moore leest vlot en legt vaak ook de vinger op de wonde, wanneer het gaat om wat er misloopt in de Amerikaanse samenleving. Je kan op de website van Michael Moore een hoofdstuk uit "Stupid White Men" lezen.

"Stupid White Men" was trouwens niet het eerste boek van Michael Moore. "Downsize This" sloot aan bij zijn documentaire over General Motors in Flint en is een onderhoudende scheldtirade tegen de werkwijze van grote bedrijven, die enkel uit winstbejag een volledige gemeenschap in het verderf durven storten. Moore onderkent wel dat afvloeiingen noodzakelijk zijn wanneer een bedrijf in moeilijkheden verkeert, maar wijst er terecht op dat sommige bedrijven recordwinsten publiceren om vervolgens duizenden arbeiders te ontslaan en fabrieken naar Mexico te verhuizen om nog meer winst te maken. De perversie van een kapitalistische samenleving, waar winstbejag het hoogste goed is. Daarnaast verscheen van Michael Moore ook nog "Adventures in a TV Nation".

Michael Moore is in de Verenigde Staten intussen uitgegroeid tot een fenomeen door de ongezouten commentaar die hij te pas en te onpas rondstrooit. Zijn persoonlijke website krijgt naar eigen zeggen tot 20 miljoen hits per dag te verwerken! In ieder geval is het een leuke website met heel wat informatie.


Paul Willems








© Vivat.be 2020