Halloween, van dodenfeest tot pretpark
Nogal wat mensen lijken zich te ergeren aan Halloween. Het feest zou enkel de commercie dienen. We zouden gewoon de Amerikanen nalopen. Maar zij hebben het feest wel van ons gepikt.
Samhain was oorspronkelijk een Keltisch dodenfeest, maar werd als zovele rituelen uit de natuurgodsdienst gerecupereerd door de kerk, en omgevormd tot Allerheiligen.
Het woord Halloween is een verbastering van ,,all hallows eve'', de avond voor Allerheiligen. De christelijke kerk eert dan in principe uitsluitend de heiligen, hoewel er op Allerzielen (2 november) ook nog een gebedje af kan voor de gewone stervelingen. Overigens werd Allerheiligen aanvankelijk gevierd in mei. De kerk wou Halloween echt boycotten. Wie nu in het geweer komt tegen Halloween, neemt dus eigenlijk de verdediging op van de kerk.
Schotse en Ierse migranten deden Halloween herleven in de Verenigde Staten, en de commercie deed de rest. Ook hier is Halloween haast volledig gerecupereerd als commercieel evenement. Handelaars versieren hun etalage en hopen zo wat meer klanten aan te trekken. Om dezelfde reden serveren restaurants Halloween-menus en kan je in tuin- en decoratiewinkels allerhande attributen kopen. In de pretparken
Voor de kinderen wordt Halloween stilaan een leuke bijverdienste, zoals het zingen rond Nieuwjaar of Driekoningen, maar de gedachte achter het aloude trick or treat is helemaal vergeten. Wie geen offer (treat) wilde geven aan de druïde, zou de doden zelf op bezoek krijgen, zo geloofden de Kelten.
En toch, ondanks al die triviale troep en grootscheepse commercialisering, kun je Halloween ook op een bewuste manier vieren, met respect voor de tradities en oude volksgebruiken. Doe eens mee aan een heksenwandeling? Ontsteek eens een groot vreugdevuur. Ga eens naar de pompoenenmarkt in Kasterlee. Het is weer eens wat anders dan die verdomde shoppingcenters. (Karel Michiels)
Meer lezen over Halloween? Halloween. Oorsprong, kenmerken, gebruiken en actualiteit (Bart Lauvrijs. Uitgeverij Kramat)