Halloween forever
Men beweert dat de opgang van Halloween in Frankrijk gestuit is. Dat kan misschien zijn, maar in België heeft dit feest nog mooie dagen voor zich liggen. Al is alles wat braver en familialer geworden. Tijdens de nacht van 31 oktober en de vooravond van Allerheiligen zullen de pompoenen schitteren in de duisternis, terwijl opgemaakte monstertjes hun opwachting zullen maken.
Dit feest heeft in de eerste plaats Europese en meerbepaald Keltische roots. Meer dan 500 jaar voor Christus reeds geloofden de Kelten dat Samhain, de Heer van de Dood, zich bekommerde om de doden op de dag die het einde van het Keltische jaar betekende. Deze dag viel op het einde van het mooie seizoen, wanneer de oogsten waren binnengehaald, het vee naar huis gehaald en de zonnegod bedankt was voor zijn weldaden.
Deze dag moest gewijd worden aan de afgestorvenen, die speciaal vanuit het hiernamaals kwamen om de plaatsen en mensen te bezoeken die hen lief waren tijdens hun leven. De feestelijkheden duurden ongeveer twee weken en namen een aanvang tijdens deze lange nacht van Samhain. Alle haarden in de huizen van het dorp werden gedoofd. De bevolking verzamelde zich en vormde een cirkel rond de druïden die het heilige vuur van het altaar doofden. De priesters wreven vervolgens droge takjes van de heilige eik snel tegen elkaar om zo het vuur van het nieuwe jaar aan te steken, op die manier de zonnegod te eren en tegelijk de boze geesten schrik aan te jagen. Elk gezinshoofd nam dan houtskool van dit heilig vuur mee naar huis opdat dit het gezin weer een jaar zou beschermen.
Tijdens de duur van het feest droegen onze Keltische voorouders afschrikwekkende kostuums en grimeerden zich om de boze geesten te verjagen.
Van All Hallow Eve tot Halloween
Het voortbestaan van een dergelijk heidens feest kon de christelijke clerus niet bekoren. Kerkvader Gregorius IV stelde daarom rond 840 een feest in voor alle Heiligen en dit op 1 november. In 1048 riep Odilon van Cluny een "Dag van de Doden" (Allerzielen) in het leven, die één dag later zou gevierd worden. Halloween, een verbastering van "All Hallow Eve", betekent dan ook letterlijk "de vooravond van het feest van Alle Heiligen".
Al zijn de christenen er dus in geslaagd dit heidens feest net als verschillende andere heidense feesten te recupereren, toch is de praktijk van Halloween blijven voortbestaan bij de afstammelingen van de Kelten in Ierland, Schotland, Wales en sommige Engelse regio's. Deze traditie is vervolgens de Atlantische Oceaan overgestoken met de Ierse kolonisten die hun geboorteland verlieten voor een beter bestaan in de Nieuwe Wereld.
Het heidens feest is aan de andere zijde van de oceaan verder geëvolueerd om zelfs te veranderen in een kinderfeest. De held van dit feest is Jack O'Lantern. Volgens de Ierse legende kon Jack het paradijs niet binnen omwille van zijn gierigheid en ook in de hel was hij niet welkom omdat hij de duivel belachelijk had gemaakt. Hij was dus veroordeeld om met zijn lantaarn de wereld af te schuimen tot de dag van het laatste oordeel. Deze lantaarn was een enorme aardappel, een knolraap of een gewone raap waarin een kandelaar geplaatst was. Nu is dat een kaars geworden.
Het sinds het einde van de 19de eeuw belangrijke Amerikaanse feest van Halloween is wel verder blijven evolueren, bijvoorbeeld door toevoeging van het gebruik van "Trick-or-treat". Dit gebruik ontstond pas in de jaren dertig. In monsters verklede kinderen vielen op een ludieke manier de volwassenen lastig door grapjes uit te halen, snoep te eisen en de buit in een kussensloop te verzamelen. Snoep geven aan in monsters verklede kinderen gaat eigenlijk terug op een vroeger bijgeloof waarbij men voedsel aan de toegangen tot het dorp deponeerde om de geesten gunstig te stemmen. Een door een kaars verlichte pompoen wordt gebruikt om aan te geven dat de bewoners van het huis bereid zijn om lastig gevallen te worden door de jonge creaturen van de nacht.
Halloween op het internet
In het Nederlands :
- www.halloween.be
- halloween.startkabel.nl
In het Engels :
- Halloween Online(portal)
- Halloween on the Net
- Halloween Magazine
Philippe Allard