Te dik? Te lui? Te oud?
We moeten niet pretenderen dat we ouder worden en ook niet dat we gezonder zijn dan vroeger. De gemiddelde vijftigjarige in de oertijd was gezonder dan de meeste van zijn huidige leeftijdsgenoten. Overgewicht, suikerziekte, hoge bloeddruk, hart- en vaatproblemen, depressies: daar hadden onze voorouders geen last van. Als het een beetje meezat, werden ze ook ouder dan tachtig.
Het grote verschil met vroeger is de sanitaire hygiëne, de aanleg van riolen en de zuivering van het water. Ook de inentingspolitiek tegen gevaarlijke besmettelijke ziekten maakte mede een einde aan de hoge kindersterfte en de grote epidemieën. Deze maatregelen zijn de basis voor onze toegenomen gemiddelde levensverwachting, zeker niet de medische spitstechnologie, zoals vaak verkeerd begrepen wordt.
Voor de landbouwtijd waren het klimaat en geweld de belangrijkste doodsoorzaken. Builenpest, tbc en andere epidemieën konden zich in de oertijd niet verspreiden. Daar heb je grote geconcentreerde bevolkingsgroepen voor nodig. Dan pas krijgen microben de kans om zich aan te passen.
Slechte voeding
Het zijn dus niet zozeer de epidemieën en calamiteiten die onze fysieke wellness tegenwoordig ondermijnen. Het belangrijkste probleem is dat we in een obesogene maatschappij leven, een maatschappij die obesitas creëert, zwaarlijvigheid. Dat is sinds de Tweede Wereldoorlog een wereldwijde trend geworden.
Hoe is het zo ver kunnen komen? Malnutritie, letterlijk en heel correct ‘verkeerde voeding’, wordt nog al te vaak verward met ondervoeding. Gelijk ermee loopt een toenemend gebrek aan beweging. We zijn nu eenmaal biogrammatisch geprogrammeerd om in elke hap die we eten de nodige bewegingsenergie te investeren. Als aap in de bomen moesten we vele kilometers rondslingeren om aan onze dagelijkse portie fruitsalade te komen. Als holbewoner legden we over land nòg meer kilometers af voor onze portie vlees en groente.
Tegenwoordig nemen we industrieel voedsel tot ons, maar bewegen doen we in verhouding nog nauwelijks. We laten ons op roltrappen naar de winkels glijden. We vervoeren alles in karretjes en de parkeerplaats is vlakbij. We hoeven ons eten zelfs niet meer naar huis te dragen. Ook bereiden en koken is teveel moeite geworden. Wat zou het einddoel zijn van die evolutie? Iedereen zijn eigen lopende band die permanent gratis voedsel aanvoert, recht naar de opengesperde mond?
Home entertainment is ongezond
Het fysieke biogram van ‘veel bewegen voor weinig voedsel’ is op zijn kop gezet en verworden tot het ‘veel eten en weinig bewegen’ van onze vetmakende (obesogene) maatschappij.
We kunnen pas maximale wellness in de fysieke beleving van onze eigen persoon ervaren, we voelen ons pas echt ‘goed in ons vel’ als het lichaam goed functioneert, als het alles doet wat het moet doen. Dat kunnen we bereiken door ons op een verstandige manier te voeden en door genoeg te bewegen, door de gewrichten en de spieren te onderhouden.
Lichaamsbeweging is een onderwerp dat in de vakliteratuur én in de populaire media uitgebreid geanalyseerd en beschreven is. Niet dat er universele adviezen zouden bestaan. De criteria van fysieke wellness zijn sterk individueel afhankelijk. De ene loopt tien kilometer om zich goed te voelen, de andere heeft genoeg aan een dagelijkse wandeling met de hond. Maar we zijn in elk geval gemaakt om te bewegen, daar zijn we het allemaal over eens. Beweging is essentieel voor de ontwikkeling en het onderhoud van het systeem. Mensen die zelden of nooit bewegen, worden ongezond. Voor bejaarden is bedlegerigheid zelfs een zekere aanloop naar een nakende dood.
Jammer dat we ons in de 21ste eeuw niet meer op een natuurlijke manier kunnen bewegen. Kinderen mogen niet langer alleen rondfietsen. Dat is te gevaarlijk. ’s Avonds mogen ze niet buiten met de hond want misschien ligt er wel een Dutroux op de loer. Er zijn geen natuurlijke uitdagingen meer om ons te bewegen. Dus is het verstandig om onszelf beweging op te leggen en om het een structurele plaats te geven in de globale cultuur die we nastreven.
Kinderen voor de televisie zetten, is decadent. Je moet als individu in harmonie blijven met de planeet die je bewoont en dat doen computer nerds en mensen met een home entertainment system niet. Ze verliezen de voeling met het echte leven en zullen om die reden ook niet aanvaard worden in de evolutie. In een normaal stamverband zou er wel iemand met verstand zijn die zegt: ‘Zet die tv eens af.’ In onze binnenshuis afgezonderde gezinnetjes is tv-kijken de norm geworden. Wat in het geheel niet in overeenstemming is met het biogram. Geen enkele soort kan op zichzelf bestaan, wij hebben de biodiversiteit nodig om te overleven. Een boom, een dier, een plant: dat moet iets wezenlijks betekenen. Dat kun je niet doorgeven via een computerscherm. Naar buiten met die kinderen, de natuur en de wereld in, zodat ze ’s avonds doodmoe op hun bed in slaap vallen. (Jeff Hoeyberghs)