Bankieren met een hart

Wat te doen met geld dat je overhoudt ? Negentig procent van de wereldbevolking hoeft zich die vraag nooit te stellen, en de resterende tien procent lijkt er alleen maar op uit om nog meer fortuin te vergaren. Het minste wat je in dat geval kan doen, is ervoor zorgen dat je (spaar)geld ‘groen’ of ‘ethisch’ belegd wordt.


Voorlopig is er in België maar één bank die voluit de kaart trekt van de wereldverbeteraars, de Triodos Bank, die ‘beoogt met de uitvoering van het bankbedrijf bij te dragen tot maatschappelijke vernieuwing, met als uitgangspunt dat ieder mens zich in vrijheid dient te kunnen ontwikkelen, gelijke rechten heeft en verantwoordelijk is voor de gevolgen van van zijn economisch handelen voor de medemens en de aarde.’

De bank ondersteunt de ontwikkeling van duurzame energiebronnen, biologische landbouwbedrijven, kunst- en cultuurprojecten, natuur- en milieubeschermingsorganisaties en derdewereldbewegingen. Geen zichtrekeningen, wel alle vormen van sparen, lenen, verzekeren en beleggen (Triodos Values Fund). Klanten van de Triodosbank kunnen gedeeltelijk zelf bepalen aan welk goed doel de interesten van hun spaar- en termijnrekeningen besteed worden.

Ethisch sparen en beleggen kan ondertussen ook bij andere banken, zij het in aparte fondsen. Ethicus Jozef Van Gerwen heeft zelf een aantal jaren in Etibel gezeteld, de beoordelingscommissie voor ethische beleggingsfondsen in België.: ‘Ethisch beleggen wordt door sommigen natuurlijk gebruikt als reclamestunt, en een extra beleggingsfonds zou normaal altijd extra inkomsten moeten genereren, wat op zich al redenen genoeg zijn om de interesse van de bedrijven op te wekken. Maar als de criteria streng genoeg zijn, is het ook een mooi en waardig alternatief voor het klassieke beleggen. Jammer genoeg kan je geen ethisch label geven voor alles. Geen enkel bedrijf is in alle opzichten heilig, doet alles politiek correct. Dat is één van de fundamentele problemen bij ethisch beleggen : je moet een aantal gemeenschappelijke normen formuleren om een portefeuille te kunnen samenstellen.

In het verleden werden daarbij vaak uitsluitend negatieve criteria gehanteerd, geen bedrijven waar nog kinderarbeid bestond, geen bindingen met de kernindustrie, geen betrokkenheid bij de wapenhandel, hoewel je zou kunnen zeggen dat er ook ‘goede’ wapenhandel is… Later werd eerder de beste van de klas beloond, bedrijven waar een evenredige verdeling bestond tussen mannen en vrouwen in het management, of die minder vervuilden dan de concurrentie. Vandaag worden die verschillende positieve en negatieve criteria gecombineerd om tot een globaal oordeel te komen. Het is aan de ondernemers om daaraan tegemoet te komen. Ik vind in elk geval dat ze daarvoor geen bijkomend ethisch advies nodig hebben. Zoiets moet uit de mensen zelf komen. Een bedrijfsleider kan zelf oordelen hoe hij op een moreel verantwoorde manier aan zaken doet. Als hij daarvoor geen tijd heeft, of wil maken, is dat meteen ook zijn eerste beleidsfout. Van buitenaf opgelegde bedrijfscodes kunnen mensen geen moraal bijbrengen. Je velt als zaakvoerder trouwens voortdurend morele of immorele oordelen, als je iemand afdankt, als je iemand discrimineert, als je een veiligheidsrisico neemt… Je moet iedere dag waardenkeuzen maken.’

Het is misschien een naïef voorstel, maar zouden alle bedrijven niet verplicht kunnen worden om pakweg twee procent van hun winst weg te schenken aan De Armen ? Van Gerwen : ‘Ze zouden beter investeren in die landen, maar dat moet dan wel kunnen gebeuren in goede omstandigheden, in een stabiele rechtsstaat waar het transport niet gehinderd wordt door plaatselijke krijgsheren en vrijbuiters. Alleen corrupte bedrijven kunnen in zo’n anarchie overleven. Ik vind het heel normaal dat er in Afrika zo weinig geïnvesteerd wordt. Je moet wel gek zijn om in Congo of Rwanda een bedrijf op te zetten. Het zakenleven kan die situatie niet rechtzetten, of toch niet alleen, en ook niet de kloof tussen arm en rijk.’

Op de Dow Jones Stoxx Sustainability Indexes, een reeks Europese beursindexen die worden samengesteld op basis van dertig economische, ecologische en sociale criteria, staan drie Belgische bedrijven genoteerd, Electrabel, KBC en Almanij, de moeder van KBC.

Triodos Bank

Hoogstraat 139/3
1000 Brussel
02/54 2 2

Netwerk Vlaanderen
 (Vivat)









© Vivat.be 2020