Halloween: terug naar de oorsprong

Nogal wat mensen lijken zich mateloos te ergeren aan Halloween. Het feest dient enkel de commercie, zo wordt gezegd. Het is de zoveelste uiting van de voortschrijdende veramerikanisering, zo luidt het. Alsof de kinderen nog niet genoeg verwend worden, mopperen de moraalridders.



Samhain was ooit de naam van een Keltisch dodenfeest dat later gerecupereerd werd door de kerk, en omgevormd tot Allerheiligen. Het woord Halloween is een verbastering van ,,all hallows eve’’, de avond voor Allerheiligen, het dodenfeest van de christelijke kerk. Alleen eerde de kerk niet alle afgestorvenen maar enkel de heiligen. Op Allerzielen mogen we weliswaar ook een gebedje doen voor de overleden familieleden, maar de heidense offers en rituelen werden geheel weggedrukt. De natuurgodsdienst heeft de baan moeten ruimen voor het allesverslindende christendom, zoals dat ook op andere feestdagen gebeurd is. De meeste mensen weten dus niet waar Halloween voor staat, en het interesseert hen ook niet.

Handelaars versieren hun etalage en hopen zo wat meer klanten aan te trekken. Om dezelfde reden serveren restaurants Halloween-menus en kan je in tuin- en decoratiewinkels allerhande attributen kopen.

Voor de kinderen wordt Halloween stilaan een leuke bijverdienste, zoals het zingen rond Nieuwjaar of Driekoningen, maar de gedachte achter het aloude trick or treat is helemaal vergeten. Wie geen offer (treat) wilde geven aan de druïde, zou de doden zelf op bezoek krijgen, zo geloofden de Kelten.

Overigens werd Allerheiligen aanvankelijk gevierd in mei. De kerk wou Halloween echt boycotten. Wie nu in het geweer komt tegen Halloween, neemt dus eigenlijk de verdediging op van de kerk. Het waren de Ierse en Schotse immigranten die het oude Samhain vorige eeuw deden herleven in de Verenigde Staten. En omdat in Amerika nu eenmaal àlles gecommercialiseerd wordt, gebeurde dat ook vrij snel met dit feest.


Na de ontkerkelijking blijkt dat de mensen toch blijvend op zoek zijn naar diepere waarden en tradities, en waar zouden we die beter kunnen gaan zoeken dan in onze eigen cultuur? Naast Halloween zijn trouwens ook heksen en druïden aan een opmerkelijke comeback bezig. Maar het is toch niet omdat kinderen zich verkleden als heks, of dat bepaalde winkels er geld uit slaan, dat we heksen niet serieus zouden mogen nemen?

Bewust Halloween vieren, aldus Bart Lauvrijs (auteur van een boek over Halloween), is meedoen aan een heksenwandeling, een groot vreugdevuur ontsteken of naar de pompoenenmarkt gaan in Kasterlee. Zolang het ritueel je maar in contact brengt met de natuur. Jammer voor de shopping centers.
• Halloween. Oorsprong, kenmerken, gebruiken en actualiteit. Door Bart Lauvrijs. Uitgeverij Kramat.

      







© Vivat.be 2020